Historie             Terug


Het eerste officiële bewijs van het bestaan van het Hattemse schuttersgilde van Sint Anna (genoemd naar de moeder van de heilige maagd Maria) is het jaar 1465 (stadsrekening waarin dit “jonge” schutsgilde genoemd wordt). Echter al eerder wordt gesproken over jonge schutten en later over het samengaan van de twee Hattemse schutsgilden van het Heilig Kruis (de oude schutten) en het Sint Annagilde, waarvan alleen het Sint Annagilde is blijven bestaan. Tussen 1520 en 1560 is van de heilige Anna in de naar haar genoemde kapel, onderdeel van de Andreas en Catharinakerk, ofwel de Grote Kerk te Hattem een reliek bewaard geweest (stuk ellepijp) en is Hattem in die jaren een bedevaartsoord geweest. De schenker van dat relikwie was ridder en drost te Hattem, Michael Ernst van Bamberg, die ook in de Annakapel werd begraven. Vastgesteld kan worden dat het gilde van Sint Anna hiermee de oudste vereniging van de stad Hattem is. Dit schuttersgilde ontstond dus al kort nadat het strategisch gelegen stadje Hattem rond 1400 volledig omwald/ommuurd was, nadat ze in 1299 stadsrechten had verkregen van graaf Reinald I van Gelre. Een tijd van welvaart door deelname in de Hanze, tezamen met de andere Gelderse steden Elburg en Harderwijk en de Overstichtse (Overijsselse) buursteden Kampen en Zwolle.

Naast welvaart door met name de Hattemse bakstenen industrie (gewonnen langs de rivier de IJssel) kende Hattem ook vele belegeringen en zonder twijfel hebben ook de schutters van het Sint Annagilde hier hun mannetje gestaan. Vele aanvallers van de stad hebben zware verliezen moeten incasseren door de verbeten weerstand van de Hattemers.

Een beroemd voorman van het Sint Annagilde was de bevlogen patriot en stadgenoot Herman Willem Daendels. Onder leiding van de zo genoemde “kapitein Daendels”, de latere Gouverneur Generaal van Nederlands Indië (Maarschalk van Holland) en aanvoerder van het Bataafs Legioen, onderdeel van het Franse Leger van Napoleon Bonaparte, alsmede brenger van de parlementaire democratie naar de Nederlanden, werd het nooit opgeheven maar ingeslapen gilde eind 18e eeuw, nieuw leven ingeblazen en werd geoefend in de Grote Kerk op de Markt. Een zekere patriottische inslag van de gildebroeders toen en nu is dan ook niet vreemd.

In maart 2007 werd opnieuw het gilde (her)ingesteld, nadat het na 1846 in de vergetelheid was geraakt, doordat het laatste lid van dit gilde was overleden. Tot gildekoning werd gekozen Frank Henry. Naast de gildekoning ofwel hoofdman waren er de Gildemeesters, bestaande uit een secretaris ofwel “schrijver”, een penningmeester ofwel “rentmeester”, een schietmeester en een meester consumabel (logistiek). Daarnaast werd een Gilde(advies)raad ingesteld en werden een statuut en een Huishoudelijk Reglement opgemaakt en vastgesteld. Een instellingsacte werd opgesteld en ondertekend door de initiatiefnemers Frank Henry, Gerrit Kouwenhoven en Henry van der Kolk. Het document werd mede ondertekend door 30 enthousiaste toegetreden leden, ook gildebroeders, genoemd, allen woonachtig te Hattem. Het werd en is vooral een broederschap van Hattemse mannen uit alle lagen van de bevolking met hart voor de historische en culturele waarden van de stad. Van dit schuttersgilde is de burgemeester de enthousiaste beschermheer of “overprovisor”.

Gildekoning Frank Henry moest wegens ernstige gezondheidsklachten zijn taak in 2014 neerleggen. Hij werd opgevolgd door de huidige gildekoning, zijn toenmalige schrijver Herman Koopman. Gildekoning Frank werd na zijn overlijden, op 11 december 2015 met gilde-eer in de Grote Kerk te Hattem door zijn broeders uitgeleide gedaan.

In de grootste van de twee zijkapellen van de kerk; de Annakapel, is een plaats gereserveerd voor de leden van haar schuttersgilde, als er kerkdiensten gehouden worden ter ere van overleden gildebroeders en bij de z.g. Daendelslezingen, waarbij het gilde ook de erewacht verzorgt.

Het gilde vierde groots haar 550 jarig bestaan in het jaar 2015. Ter gelegenheid daarvan verscheen van Vereniging Heemkunde Hattem een special, met de bijzondere geschiedenis en wapenfeiten van dit schuttersgilde. (Uitgave nr.143 van juni 2015)

Eenmaal per maand, telkens op de eerste donderdagavond, komen de gildebroeders bijeen om het kruisboog schieten te beoefenen. De huidige plaats van samenkomst is het gebouw van Smash 70 aan de Eijerdijk 27 te Hattem.

Medio 2017 telde het gilde in totaal 38 gildebroeders, waaronder vier tamboers en een marsmeester, of commandant. Inmiddels kent het gilde zeven gildebroeders die Koninklijk onderscheiden zijn. Dit zegt veel over de maatschappelijke betrokkenheid van de gildeleden.




/